skryfode
Antjie Krog
Writing is a fraught activity for everyone, of course, male or female, but women writers seem to have to take stronger measures, make more peculiar psychic arrangements, than men...
JANET MALCOLM: The Silent Woman
om te kan skryf moet ek myself binne kom
deur my te buite te gaan
ek verlaat die daglig
die sleur van gefabriseerde stemme
en gaan ondergronds
ek reis soos 'n gedagte
dis stil hier
en volkome afgesluit
veilig privaat
ek tas die wande af
ek gryp in die ongegronde donker grondelings rond
om my stem te vind
om die geluid van die gedig te hoor
die reëls wat sag oopspat van êrens
en die skryf, die neerskryf, vind plaas in selfgeveg
(bogronds
wag die man wat ek liefhet
Sondae stap hy teen Leeukop
as die laatmiddaglig sloep teen die klip
die ruimte wat nie is nie
is nié, sê hy)
dit problematiseer die neerskryf
en ek baklei met myself tot die dood toe
die aarde kreun in die kleur van roes
die son sputter bros blou vure
waar is die woord aanvanklik werklik veilig?
waar maak dit die onbevange ontvangenis eers mee
voor dit getoets, verstel en vir bogronds verpak word?
(die wingerd teen die hange neem 'n verorberende groen eed
dat niks tot niet sal gaan onder hierdie styfgespanne winddeurwaaide lug nie
op maanlignagte kan jy die hoewe teen die klippe hoor sterremaak
maar wat sê dit?
hoeveel kleur bind jy hierin saam)
ek word wakker elders met 'n mond vol liewe woorde
hy, my lief
is my hartverstikke steun en toeverlaat
ek wil gewoon 'n lewe hê met hom
uit die steilte val twee karretjies ons verby
die eetkamer maak oop op 'n binneplaas van klip
waar druiwe in die middagson rosyne word
hy vier sy 45ste verjaarsdag met 'n heel seekatjie
die nag slaap ons met die horte oop
na die geluid van die fontein toe
en die kerkklokke wat blindelings bedags oor koringvelde blaak
by die mark onder platane
koop ons 'n bak duifies
provençaalse vye
tapenades van basilie, trostamaties
en olywe gepekel in roosmaryn
drink ons wyn soos water
en vir poeding sagte bokkekaas en pruime
ek was wasgoed in 'n bad
ek is bogronds
ek stap op dié oggend flink van bekken en met vaste kuite uit
in 'n klein agterplaas verruk van son
ineens bedwelm
deur die geur van vyeboom
en seep en son en klip
die sanderige blare en navrante koper
soos jy behoort ek aan die aarde
en die letsels daarvan
die liefde flikflooi in verskeie gedaantes
maar ondergrond is vir almal plek
as middeljarige skadu's van mekaar
totdat hy uit die ronde groen stoel opstaan en sê:
ek het genoeg gehad
en sy tas afhaal
en dit donker word rondom
en ek opklou na lig moenie
moenie ons so laat los nie
van val tot val maak dit niks
maar
hier nié
nie hier nie
ek skryf: die lig lek jou gesig skoon
silwer in die tippe
jy gee jouself weg deur jou oë
ek skryf: dis 'n oggend gemaak om in dood te gaan
in sy klamme nek onder die bloekombome
klappertand ek duislig na jou ketterse bek
ek skryf: jy eet asof jy feesvier
ek skrik vir my hongerte na jou geplette enkels
die aarde is warm met klein paddatjies
ek het alles te verloor
ek gee niks op nie
ek balanseer tussen wonde, rowe en keloïd
ondergronds kry die teks haar onbevange vorm
ek sny haar versigtig bogronds oop
waar dit my plotseling herfs-in stort
helder
ongedeerd
blare sif soos kole uit die brandende bome
jy gee my taal
jy maak jou oë vir my oop soos 'n hart
jy neem my in
al is ek die ongeleë, ondankbare en ewig te late liefde
ondergronds durf ek nie hê nie
bogronds kry ek nie oorleef nie
alles tonnel te diep
ek soek op die wind 'n stem na jou toe
my lewe lê soos klip
woorde wil jou nie los nie
woorde kry jou nie gehou nie
kore byt op uit die gras
agter my serp sê ek jou naam jou naam
en die wind sny sneeu
jy is nooit uit my gedagtes nie
so seldsaam ingeprag
gee jy aan alles vel
my lewe gly weg in joue
swaar was dit nooit
jou liggaam is kleur
en nêrens bly jy terug nie
ek ken jou beter as lokval of tafsy of tou
ek kan jou nie afleer nie
as ek jou net stywer kan vashou
'n deur word oopgestoot na behaaglike son
elke keer as ek jou sien
soms word ek moeg van naamgee
van die worstelende selfgeveg
woedend en tot die dood toe
word ondergronds graf
gryp my, hou my hart,
ek kóm van jou nooit los nie
ek wens jou hier jou hand vir altyd skuinsgedraai
in warm winterweefsel teen my wang
ek gaan die koue binne — alleen
met die dun blou lyn van berge in die vertes
dis verby, sê jy ondergronds
van waar ek vandaan terugkom
en 'n vergeefse landskap bewoon
hier nié
nie hier nie
ek funksioneer nie meer bo nie
ek is verby alle omgee
alles breek los
wat het ek verloor hier?
wat soek ek hier
in dié plek
waar ek altyd afwesig is?
ek het my hart opgegee
en leef nog net
in my naels
waar slaap my liefde, my liefde vannag?
intussen het dit winter geword
ek droom hom ten gronde in die geraamte van my hart
gerugsteun en plotseling paraat
bondel ek hom voetstoots ondergronds
sy oë verblou laaste
voor ek die herinnering digklap
nooit had ek so liefgehad
as die oomblik toe ek hom verlaat
sy oë verweer tot 'n dun omlysting trane
grysgestreep en gehul in amaling sy poniestert
ruis in my hand
ek mis hom
dis die soveelste dag
en die woord is rou
waar slaap my liefde, wie stil sy verdriet
waar slaap my liefde, my liefste verniet
ek loop langs vreemde strate
my hande diep in my baadjie gesak
we tend my liggaam sal my hiervoor nóóit vergewe nie
wat is daar oor?
god wat doen hy op hierdie oggend
staan hy verlore in ons wit kombuis
skor langs die laaste rose
ek skil jou gesig af
ek byt jou tong soos 'n piesang uit jou mond
jou taal stort brandend op my in
ek draai verskroeid weg
die bome is so lewendig hier in die vreemde
en jou oë dryf in oordrewe lig na my toe aan
saam met jou is lieflikheid en sluimer fundamenteler as verraad
die aarde steier sag aan ons voete
om te hoort het ek jou gaan haal
want in die varsvoetige bogrondse ruimte
vat ek aan niks meer
asof dit myne is nie
ek wil weet waar slaap hy vannag?
hier of daar
bogronds of onder
ek wil terug na die plekke waar ek onstwee gemaak het
iets in my het opgegroei om jou te vind
en op daardie moment het pyn klank geword
wat van toe af duur
tot nou toe
moenie weggaan nie
ooit van my nie
(jy sou kon
dit is nie begeer nie
nie afweer nie
leer vergeet
'n ander vel
jy sou kon)
maar as die aarde met haarself praat
wil alles vlerke hê
na maande word die tonnel
ondergronds oopgegrawe na lig
blind blus ek die son met safte pote
en hoor sy blysinnige bysiende lag: jy's hier
jy's hier
verinneweerd hou ons mekaar vas
mens
ek kan die aarde nie sonder jou nie
jy slaap
jy't kom slaap in my
en jou slaap hou alles vas
jy sink nooit weer uit my uit nie
deur my woord het jy my asem binnegetree
met jou benerige mond
verby ons verouderde liggame en verlore letsels
hou ons mekaar vas
ons sak teen die grond neer
ons sien die gesig van ons sterfte:
en nou kan ek sê
(in my uitgevegte taal):
híér slaap jy vannag!
ek kan roep almal wat ek liefhet
en sê
kyk
die bome staan deurdrenk met soveel sterflikheid
dat alles van verganklikheid skrei
ek smyt ons oë soos brandende kole na buite
ek raak jou middelkneukel lugtig aan
voor ons na ons
hoor
duiwe koesterend tot in eeuigheid
verby die kneusings
haal ons versigtig asem
agteraan kef die dood
haperend aan die hakke
alles gaan tot niet
en alle skrywes en geskryfdes
maar hierdie aarde
hier stuiwende adembenemende blou tafereel
nié
ons raak mekaar aan met nuderwetse teerheid
ons wil duur om die aarde dop te hou
en taal te sny om die monument te betrag
die gemeenskap van ons bloed en ons hart
in die begenadigde woord
sou mens met mekaar kon hoort
raak my aan
vannag
my ontbindende wang met jou vingerpuntspriet
Antjie Krog
Writing is a fraught activity for everyone, of course, male or female, but women writers seem to have to take stronger measures, make more peculiar psychic arrangements, than men...
JANET MALCOLM: The Silent Woman
om te kan skryf moet ek myself binne kom
deur my te buite te gaan
ek verlaat die daglig
die sleur van gefabriseerde stemme
en gaan ondergronds
ek reis soos 'n gedagte
dis stil hier
en volkome afgesluit
veilig privaat
ek tas die wande af
ek gryp in die ongegronde donker grondelings rond
om my stem te vind
om die geluid van die gedig te hoor
die reëls wat sag oopspat van êrens
en die skryf, die neerskryf, vind plaas in selfgeveg
(bogronds
wag die man wat ek liefhet
Sondae stap hy teen Leeukop
as die laatmiddaglig sloep teen die klip
die ruimte wat nie is nie
is nié, sê hy)
dit problematiseer die neerskryf
en ek baklei met myself tot die dood toe
die aarde kreun in die kleur van roes
die son sputter bros blou vure
waar is die woord aanvanklik werklik veilig?
waar maak dit die onbevange ontvangenis eers mee
voor dit getoets, verstel en vir bogronds verpak word?
(die wingerd teen die hange neem 'n verorberende groen eed
dat niks tot niet sal gaan onder hierdie styfgespanne winddeurwaaide lug nie
op maanlignagte kan jy die hoewe teen die klippe hoor sterremaak
maar wat sê dit?
hoeveel kleur bind jy hierin saam)
ek word wakker elders met 'n mond vol liewe woorde
hy, my lief
is my hartverstikke steun en toeverlaat
ek wil gewoon 'n lewe hê met hom
uit die steilte val twee karretjies ons verby
die eetkamer maak oop op 'n binneplaas van klip
waar druiwe in die middagson rosyne word
hy vier sy 45ste verjaarsdag met 'n heel seekatjie
die nag slaap ons met die horte oop
na die geluid van die fontein toe
en die kerkklokke wat blindelings bedags oor koringvelde blaak
by die mark onder platane
koop ons 'n bak duifies
provençaalse vye
tapenades van basilie, trostamaties
en olywe gepekel in roosmaryn
drink ons wyn soos water
en vir poeding sagte bokkekaas en pruime
ek was wasgoed in 'n bad
ek is bogronds
ek stap op dié oggend flink van bekken en met vaste kuite uit
in 'n klein agterplaas verruk van son
ineens bedwelm
deur die geur van vyeboom
en seep en son en klip
die sanderige blare en navrante koper
soos jy behoort ek aan die aarde
en die letsels daarvan
die liefde flikflooi in verskeie gedaantes
maar ondergrond is vir almal plek
as middeljarige skadu's van mekaar
totdat hy uit die ronde groen stoel opstaan en sê:
ek het genoeg gehad
en sy tas afhaal
en dit donker word rondom
en ek opklou na lig moenie
moenie ons so laat los nie
van val tot val maak dit niks
maar
hier nié
nie hier nie
ek skryf: die lig lek jou gesig skoon
silwer in die tippe
jy gee jouself weg deur jou oë
ek skryf: dis 'n oggend gemaak om in dood te gaan
in sy klamme nek onder die bloekombome
klappertand ek duislig na jou ketterse bek
ek skryf: jy eet asof jy feesvier
ek skrik vir my hongerte na jou geplette enkels
die aarde is warm met klein paddatjies
ek het alles te verloor
ek gee niks op nie
ek balanseer tussen wonde, rowe en keloïd
ondergronds kry die teks haar onbevange vorm
ek sny haar versigtig bogronds oop
waar dit my plotseling herfs-in stort
helder
ongedeerd
blare sif soos kole uit die brandende bome
jy gee my taal
jy maak jou oë vir my oop soos 'n hart
jy neem my in
al is ek die ongeleë, ondankbare en ewig te late liefde
ondergronds durf ek nie hê nie
bogronds kry ek nie oorleef nie
alles tonnel te diep
ek soek op die wind 'n stem na jou toe
my lewe lê soos klip
woorde wil jou nie los nie
woorde kry jou nie gehou nie
kore byt op uit die gras
agter my serp sê ek jou naam jou naam
en die wind sny sneeu
jy is nooit uit my gedagtes nie
so seldsaam ingeprag
gee jy aan alles vel
my lewe gly weg in joue
swaar was dit nooit
jou liggaam is kleur
en nêrens bly jy terug nie
ek ken jou beter as lokval of tafsy of tou
ek kan jou nie afleer nie
as ek jou net stywer kan vashou
'n deur word oopgestoot na behaaglike son
elke keer as ek jou sien
soms word ek moeg van naamgee
van die worstelende selfgeveg
woedend en tot die dood toe
word ondergronds graf
gryp my, hou my hart,
ek kóm van jou nooit los nie
ek wens jou hier jou hand vir altyd skuinsgedraai
in warm winterweefsel teen my wang
ek gaan die koue binne — alleen
met die dun blou lyn van berge in die vertes
dis verby, sê jy ondergronds
van waar ek vandaan terugkom
en 'n vergeefse landskap bewoon
hier nié
nie hier nie
ek funksioneer nie meer bo nie
ek is verby alle omgee
alles breek los
wat het ek verloor hier?
wat soek ek hier
in dié plek
waar ek altyd afwesig is?
ek het my hart opgegee
en leef nog net
in my naels
waar slaap my liefde, my liefde vannag?
intussen het dit winter geword
ek droom hom ten gronde in die geraamte van my hart
gerugsteun en plotseling paraat
bondel ek hom voetstoots ondergronds
sy oë verblou laaste
voor ek die herinnering digklap
nooit had ek so liefgehad
as die oomblik toe ek hom verlaat
sy oë verweer tot 'n dun omlysting trane
grysgestreep en gehul in amaling sy poniestert
ruis in my hand
ek mis hom
dis die soveelste dag
en die woord is rou
waar slaap my liefde, wie stil sy verdriet
waar slaap my liefde, my liefste verniet
ek loop langs vreemde strate
my hande diep in my baadjie gesak
we tend my liggaam sal my hiervoor nóóit vergewe nie
wat is daar oor?
god wat doen hy op hierdie oggend
staan hy verlore in ons wit kombuis
skor langs die laaste rose
ek skil jou gesig af
ek byt jou tong soos 'n piesang uit jou mond
jou taal stort brandend op my in
ek draai verskroeid weg
die bome is so lewendig hier in die vreemde
en jou oë dryf in oordrewe lig na my toe aan
saam met jou is lieflikheid en sluimer fundamenteler as verraad
die aarde steier sag aan ons voete
om te hoort het ek jou gaan haal
want in die varsvoetige bogrondse ruimte
vat ek aan niks meer
asof dit myne is nie
ek wil weet waar slaap hy vannag?
hier of daar
bogronds of onder
ek wil terug na die plekke waar ek onstwee gemaak het
iets in my het opgegroei om jou te vind
en op daardie moment het pyn klank geword
wat van toe af duur
tot nou toe
moenie weggaan nie
ooit van my nie
(jy sou kon
dit is nie begeer nie
nie afweer nie
leer vergeet
'n ander vel
jy sou kon)
maar as die aarde met haarself praat
wil alles vlerke hê
na maande word die tonnel
ondergronds oopgegrawe na lig
blind blus ek die son met safte pote
en hoor sy blysinnige bysiende lag: jy's hier
jy's hier
verinneweerd hou ons mekaar vas
mens
ek kan die aarde nie sonder jou nie
jy slaap
jy't kom slaap in my
en jou slaap hou alles vas
jy sink nooit weer uit my uit nie
deur my woord het jy my asem binnegetree
met jou benerige mond
verby ons verouderde liggame en verlore letsels
hou ons mekaar vas
ons sak teen die grond neer
ons sien die gesig van ons sterfte:
en nou kan ek sê
(in my uitgevegte taal):
híér slaap jy vannag!
ek kan roep almal wat ek liefhet
en sê
kyk
die bome staan deurdrenk met soveel sterflikheid
dat alles van verganklikheid skrei
ek smyt ons oë soos brandende kole na buite
ek raak jou middelkneukel lugtig aan
voor ons na ons
hoor
duiwe koesterend tot in eeuigheid
verby die kneusings
haal ons versigtig asem
agteraan kef die dood
haperend aan die hakke
alles gaan tot niet
en alle skrywes en geskryfdes
maar hierdie aarde
hier stuiwende adembenemende blou tafereel
nié
ons raak mekaar aan met nuderwetse teerheid
ons wil duur om die aarde dop te hou
en taal te sny om die monument te betrag
die gemeenskap van ons bloed en ons hart
in die begenadigde woord
sou mens met mekaar kon hoort
raak my aan
vannag
my ontbindende wang met jou vingerpuntspriet
No comments:
Post a Comment